Topeng dhalang madura aropa'agi salah settong tatenggun se ekasenenge sareng oreng madura.Tatenggun ka'dinto,menangka dadinggalan kona se kantos smangken serreng etangga'manabi badha nadzar otaba neyat.Sae badha mantan,slameddan(pelet betteng,compo'),otaba dina laen se parjuga.Neng e taon 1991-1992 topeng dhalang madura oneng amaen e nagara manca,enggi ka'dhinto nagara Prancis,Belgia,Jepang,sareng Amerika.
Topeng dhalang madura paneka sala settong drama madura kona se atandang ta'mabi acator kajabana Semar.Seakandha engGi paneka keDhalang.Sadaja panjagga aguna'agi topeng.Pentopeng enggapaneka eakoragi sareng batekkepon panglakon dhalem careta,sae batek brangas,kasar otaba sabbar alos.Biayasa epon batek brangar,egambragi sareng barna mera,batek alor egambragi barna pote saren biru,batek satengnga alos otaba satengnga sabbar egambarragi sareng barna pote sareng mera ngodha.
Tabbuwan se eguna'agi kaangguy ngerenge topeng dhalang madura biyaza epon alaras slendro.Cem-macemma pakakas anyama bonang,gambang,gendang,kempol,sareng gung.Dineng dhing-gendhing se serreng eguna'agi enggi paneka Gaga' Setia,Mandapan,Jaran Nyerek,Calelet,Ayak,Tallang,tor Rarari.Najagaepon topeng dhalang tanto bisaos ce' onengnga dha' sadajana macemma gendhing paneka.
Creta se serreng ekalako akor sareng caretana bajang kole',enggi paneka caretana Ramayana sareng Bratayudha.Saka' dhinto juga sareng rontodanna careta sareng guli ennengnga panjak noro' jejjer se ampon tanto.Omamaepon rontodanna caretana babagan emolae dhari panggungnga,kakayon,sastra pinoto',janturan,jejjer sbrangan,goro-goro,perang kembang,sapo lebbu ban tancep kayon.Caretaepon ekadibi marena Isa' tor e totop sampe' Sobbu.
Bidaepon sareng topeng Jaba,topeng dhalang aguna'agi gendu'anna soko kangan se eangguyi gungseng.Gendu'anna soko ka'dhinto aguna kaangguy ngator ngallena monyena gendhing sareng gulina oreng se atandang.E dhalem caretana Bratayudha badha settong panlakon se nyebbal dhari oger se salerressa.Panglakon se nyebbal kak dhinto enggi paneka Rato Baladewa.Rato ka'dhinto ekasennengnge sareng oreng Madura,asabab agaduwan batek bangalan,jekjek,tor jujur.Melana Rato Baladewa esebbut Rato Madura.Sanaossa ta'acampo perrang tandhing neng perrang Bratayuda,Rato Baladewa teptep abillai Pandawa.
Metorot careta,nyebballa Rato Baladewa dha'peha'Pandawa ka' dhinto ekadibi dhari baktoepon rombongan topeng Kraton Jambringen ebakto amaen dha' Kraton Resbaja.E bakto ka' dhinto Pangeran Lemahduwur kasokan ngoba lakoepon Rato Baladewa,Rato Mandurra(Madura) se e dhalem careta sesalerressa abillai peha' Kurawa abalik kaangguy abillai peha' Pandawa.Sabab,mostahel Rato Madura sareng reng-oreng Madura abillai oreng se batek juba'.
Metorot dhadhabuna dhari saseppo,topeng dhalang Madura tombuepon dhari Kraton Jabringen,Proppo,Kabupaten Pamekkasan.E Karaja'an Jambringen gapaneka bajang kole' daddi topeng dhalang Madura.Saterrossepon,topeng dhalang Madura terros eromat sareng to-potona Pangeran Suhra kantos dhapa' dha' kottha Sampang sareng Resbaja.Namong,e bakto gapaneka topeng dhalang ekalako tabates dha'krabat kraton tor e dhalem kraton bisaos amarga ekaparlo kaangguy ngormat moy-tamoy agung e kraton.Reng-oreng lowar kraton namong bisa nyongngo'dhari lowar bisaos.Melana rakyat Jambringen sareng Proppo se ta'oneng dha' jejjerra caretana topeng dhalang Madura laju nyepta settong tangdang se enyamae Tangdang Topeng Gettak.Tangdang ka'dhinto nokel dhari guli ennengnga rato Baladewa.Tangdang Baladewa neng caretana topeng dhalang aguna'agi sanjata tombak.Neng Tangdang Gettak Rato Baladewa aguna'agi sattanang amarga magut dha'dhabuna rato je'ta' kengeng neggu' tombak,kajabana prajurit kraton.
Dikutip dari buku kembang babur.
Selasa, 17 November 2009
Topeng dhalang madura
Langganan:
Posting Komentar (Atom)






0 komentar:
Posting Komentar